Horasio, Edifisi monumento

 

Horasio, Edifisi monumento

Levanti monumento plus perenu ke bronso,   
i plus altu ke tenas faraónikus                     
pirámidos gastadus, ke ni los te inklemense       
ni la insesant fugo de  anos                   
lograrere destruire. No morere                       
todu, i bonu parto                           
de me burlarere en Libitina; siempre kovenu,          
siempre renovanu, kresere                         
me famo en tens ke venirere, mientras sige         
Vestal sikiloso i Pontífiso                 
subieno a Kapitolo. I korere                   
me nombro de Aufido                               
a reinos de Dauno, porke no                   
en vano dese primeru —pese a me umildu orikeno— 
ke mane formos de Eolio                 
en  idiomo latinu.                              
Ke Melpómena asepte                               
merekinu glorio i bonu grado                 
koronere me kabeso kon lauros.  

Doktor Żywago

Doktor Żywago – powieść rosyjskiego/radzieckiego pisarza i poety, Borysa Pasternaka, opowiadająca losy lekarza Jurija Żywagi na tle wydarzeń w Rosji od początku XX wieku, przez rewolucję październikową i wojnę domową aż do lat trzydziestych XX w.

W 1965 roku na podstawie powieści w USA nakręcono film o tym samym tytule w reżyserii Davida Leana z Omarem Sharifem i Julie Christie, który otrzymał pięć Oscarów.

    

Film opowiada historię życia lekarza i poety Jurija Żywago na tle gwałtownych przemian zachodzących w Rosji i Związku Radzieckim na początku XX wieku. Dramat trójkąta uczuciowego, w którym uwikłani są bohaterowie filmu, jest osadzony w burzliwych losach wojen i rewolucji toczących się w tym niespokojnym okresie historii. Tematyka filmu i sprawa represji władz ZSRR wymierzonych w Pasternaka wywołały znaczny rozgłos na całym świecie.

Doktor Żywago odniósł wielki sukces kasowy, zarabiając na światowym rynku ponad 200 mln dolarów. Uwzględniając wpływ inflacji, zajmuje 8. miejsce na liście największych hitów w historii amerykańskiego box office’u. Sukces filmu uchronił MGM przed zapaścią finansową. Sporą popularność zyskała również ścieżka muzyczna filmu skomponowana przez Maurice’a Jarre’a.

Maurice Jarre - Doctor Zhivago

Motyw Lary z Doktora Żywago

 Niestety Maurice Jarre nie został dotąd upamiętniony żadnym znaczkiem.

 

Również Egipt, w którym urodził się Omar Sharif nie zdecydował się na jego upamiętnienie. Upamiętniona została natomiast pierwsza żona Omara Sharifa – Faten Hamama, która w 1955 roku poślubiła Omara Sharifa i w 1957 roku urodziła mu syna - Tareka Sharifa, jednak małżeństwo zakończyło się rozwodem w 1974 roku.

 

Mówiące widokówki

 Mówiące widokówki

©Andrzej Philips

 

W Internecie bardzo często prezentowane są stare widokówki z rożnymi widokami. Dla większości osób ich najważniejszym walorem są zawarte na nich widoki lub sceny rodzajowe. Osobiście najbardziej cenię widokówki z obiegu, napisane przez kogoś do kogoś… Wtedy są one  o wiele bogatsze, bo zawierają nie tylko obrazek, widok, ale mają też dusze – dusze dawnych zmarłych nadawców i odbiorców tych kartek.

Przykładem może być tu kartka przedstawiająca mężczyzn grających w karty (ciekawa jaka to gra?) i delektujący się piwem. Z pozoru nic tu ciekawego.  O wiele ciekawsza jest jednak druga strona. Ze stempla pocztowego dowiadujemy się, że kartka  została  wysłana z Műrau (Mirov) w 1906 roku do dyrektora zakładu karnego w Wiśniczu, pana Stanisława Szczęsnowicza. Nadawca pisze: Drogi Szczęsnowicz ! Gratulacje ! Z poważaniem Lachmayer.

Któż to ów pan Szczęsnowicz, któż to Lachmayer ? Gratulacje z jakiej okazji ? To wszystko można wyszperać.

  

 W Szematyzmach[1] z 1908 roku jest informacja:

C. k. Zakład karny dla mężczyzn we Lwowie. W zakładzie tym w 1785 roku po zwiniętym klasztorze Sióstr św. Brygidy urządzonym, a obecnie około 550 uwięzionych osób płci męskiej mieszczącym, odbywają karę więźniowie na więcej jak rok zasądzeni. Zakład ten poddany jest nadzorowi c. k. Nadprokuratoryi Państwa we Lwowie, podczas gdy lwowski c. k. Prokurator Państwa funkcyonuje jako komisarz domowy.

Kom. dom.  Barth Mieczysław, Prokur. Państwa,

Dyr. Szczęsnowicz Stanisław.

Zarz. Grosse Stanisław.

Kontr. Fränzel Juliusz.

Adj. Kreutz Francisze

 — Merta Adolf.

 Lek. dom. Berezowski Kazim., dr. med.

Lek. pom. Haisig Karol, dr. med.

Duszpast. obrz. rzym. kat. ks. Brukwicki Piotr, ze zgrom. XX. Misyonarzy św. Wincenty a Paulo. Duszpast. obrz. gr. kat., posada nieobsadzona.

Czynności duchowne wyznania Mojżeszowego pełni Guttmann Wolf Samuel, dr. fil., rabin. Nacz. Garczyński Władysław.

— Szyporz Józef

Insp. straży więź. Myhal Jędrzej.

Straż domowa składa się z 10 starszych dozorców i 87 dozorców więżni.

Szematyzm 1908 – Zakład Karny we Lwowie

 

Z powyższego spisu wynika, że w 1908 roku Stanisław Szczęsnowicz był dyrektorem zakładu karnego we Lwowie, ale kartka została wysłana do niego jako dyrektora zakładu karnego w Wiśniczu.

Z Szematyzmu za 1908 rok wynika jednak, że w tym troku dyrektorem zakładu karnego w Wiśniczu był Emil Smitka.

 

Szematyzm 1908 – Zakład Karny w Wiśniczu

Zakład Karny w Wiśniczu – 1907 rok

 

Tak, ale kartka była wysłana w 1906 roku wysłana z Műrau (Mirov).

Czytając o Mirovie dowiadujemy się:

Mírov (niem. Mürau) – gmina w Czechach, w powiecie Šumperk, w kraju ołomunieckim. Według danych z dnia 1 stycznia 2012 liczyła 401 mieszkańców. […]. W latach 60. XIX w. zamek został zaadaptowany na więzienie. Zamek w Mírovie do dzisiaj pełni funkcje więzienia dla najgroźniejszych przestępców, podobno najlepiej strzeżonego Czechach.[2] Obszerna historia więzienia w Mirovie znaleźć można w wersji czeskiej Wikipedii.[3]

Zatem nie przypadek, że ktoś z Mirova wysłał kartkę z gratulacjami do dyrektora zakładu karnego w Wiśniczu. Zakład karny w Wiśniczu powstał w 1783, gdy cesarz Józef II dekretem zlikwidował klasztor karmelitów bosych, zamieniając kompleks klasztorny na sąd karny i ciężkie więzienie, w którym kary odsiadywali przede wszystkim zwykli kryminaliści oraz tatrzańscy zbójnicy. W latach późniejszych do więzienia trafiali również więźniowie polityczni – uczestnicy organizacji narodowowyzwoleńczych. Jednostka służyła C. K. Sądowi Kryminalnemu, potem Zakładowi Karnemu i takie przeznaczenie ma do dnia dzisiejszego.[4]

Kartkę z gratulacjami wysłał Lachmayer. Przeglądając wykaz urzędów „Hof- und Staats-Handbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie: für das Jahr 1908” znaleźć, że zarządcą więzienia w Mirovie był Adolf Lachmayer…

 

        Zakład Karny w Műrau

 

I tak zagadka rozwiązała się: A.Lachmayer, dyrektor zakładu karnego w Mirovie gratuluje Stanisławowi Szczęsnowiczowi awansu na dyrektora więzienia we Lwowie….

                                                                     

 

Zrozumiały jest też obraz zawarty na kartce – panowie opijają awans kolegi 😊.

 

Jedna niepozorna kartka, a tyle informacji. Za jej pomocą dowiedzieliśmy się o historii więziennictwa w czasach Austro – Węgier.

 

Jeżeli u kogoś są jakieś ciekawe kartki, zwłaszcza rodzinne, chętnie pomogę w ustalaniu podobnych informacji oraz innych danych genealogicznych.

 

---

[1] Szematyzmy (z niemieckiego Schematismus) galicyjskie zawierały spisy nazwisk urzędników zatrudnionych w poszczególnych instytucjach c.k. administracji, zarówno autonomicznej jak i państwowej. Szematyzmy podają także wykazy nauczycieli, lekarzy, inżynierów, adwokatów oraz innych prawników pracujących na terenie Galicji. Co ważniejsze zawierają one także szereg innych informacji, np. spisy właścicieli ziemskich, dane dot. władz duchownych wszystkich wyznań, składy władz oraz wykazy członków organizacji społecznych, gospodarczych, dobroczynnych i kulturalnych, a także wykazy fundacji. [Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim, pl.wikipedia]

 

[2] Mirov [wikipedia.pl]

[3] Věznice Mírov [cs.wikipedia]

[4] Zakład Karny w Nowym Wiśniczu [pl.wikipedia]